Thương mại điện tử xuyên biên giới đang trở thành một phương thức kinh doanh phát triển mạnh mẽ trong thời đại công nghệ 4.0. Cùng với sự bùng nổ của thương mại điện tử trong nước, thương mại điện tử xuyên biên giới cũng đang ngày càng thu hút sự quan tâm của doanh nghiệp và khách hàng.
Thương mại điện tử xuyên biên giới – nhân tố tiềm năng của ngành xuất nhập khẩu
Thương mại điện tử xuyên biên giới là gì ?
Thương mại điện tử xuyên biên giới (Cross-border e-commerce) là hình thức mua bán trực tuyến giữa các nhà bán hàng và khách hàng ở các quốc gia khác nhau, thông qua sử dụng các nền tảng thương mại điện tử như website, sàn thương mại điện tử, ứng dụng di động, các kênh truyền thông xã hội…
Trong thương mại điện tử xuyên biên giới, các giao dịch thường được thực hiện qua các cổng thanh toán trực tuyến và các hình thức vận chuyển hàng hóa quốc tế. Đây là một hình thức mở rộng thị trường tiềm năng cho các doanh nghiệp, giúp họ tiếp cận với nhiều khách hàng và thị trường mới.
Ví dụ, một người Mỹ có thể mua nước hoa từ Pháp trên trang web của Amazon. Sau khi đặt hàng, sản phẩm được vận chuyển từ Pháp đến Mỹ thông qua các dịch vụ vận chuyển quốc tế. Khách hàng Mỹ sẽ thanh toán tiền sản phẩm và phí vận chuyển cho Amazon và nhà cung cấp quốc tế.
Một người Mỹ có thể mua nước hoa từ Pháp trên trang web của Amazon
Tổng quan thương mại điện tử xuyên biên giới thế giới
Thương mại điện tử xuyên biên giới đã kết nối các quốc gia trên toàn thế giới, tạo nên một thị trường mua bán không giới hạn, giúp cho các doanh nghiệp có thể tiếp cận được đến khách hàng toàn cầu và tăng cường năng lực cạnh tranh của mình. Đồng thời, nó cũng giúp cho người tiêu dùng có thể mua sắm và tiếp cận được những sản phẩm từ các nước khác.
Theo thống kê của Liên Hợp Quốc, năm 2020, tổng giá trị xuất khẩu hàng hóa qua thương mại điện tử xuyên biên giới là 4.2 nghìn tỷ USD. Trong đó, Trung Quốc là quốc gia dẫn đầu về giá trị xuất khẩu với 2.5 nghìn tỷ USD, tiếp đến là Mỹ với 594 tỷ USD, Đức với 172 tỷ USD và Nhật Bản với 146 tỷ USD.
Trung Quốc, Mỹ, Đức, Nhật Bản là các quốc gia dẫn đầu về giá trị xuất khẩu
Các quốc gia có hoạt động thương mại điện tử xuyên biên giới mạnh mẽ nhất bao gồm các quốc gia có nền kinh tế phát triển như Mỹ, Nhật Bản, Đức, Úc, và các quốc gia có nền kinh tế mới nổi như Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil và Nga.
Quy mô, hình thức của thương mại điện tử xuyên biên giới cũng đa dạng. Các hình thức thương mại điện tử xuyên biên giới phổ biến bao gồm: TMĐT bán lẻ, TMĐT bán sỉ, TMĐT phân phối và TMĐT trực tuyến giữa các doanh nghiệp.
Thương mại điện tử xuyên biên giới tại Việt Nam
Theo Bộ Công thương Việt Nam, thương mại điện tử xuyên biên giới đã trở thành một kênh xuất khẩu quan trọng. Bộ đã hợp tác với Amazon để đưa hàng hóa của Việt Nam lên trang thương mại điện tử này, giúp cho các loại hàng như lá chuối, hay cao sao vàng của Việt Nam được bán ra nhiều hơn với giá cả tốt hơn. Cụ thể, trong vòng 12 tháng từ 1/9/2021 đến 31/8/2022, các đối tác bán hàng Việt Nam trên Amazon đã ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng. Doanh thu từ xuất khẩu thương mại điện tử B2C tại Việt Nam được dự kiến sẽ tăng hơn 20% mỗi năm theo báo cáo của Tập đoàn AlphaBet.
Theo thống kê, có gần 10 triệu sản phẩm Made-in-Vietnam đã được bán trên toàn cầu thông qua Amazon. Mặc dù đối mặt với nhiều thách thức từ đại dịch và suy thoái kinh tế toàn cầu, số lượng nhà bán hàng Việt trên Amazon đã tăng hơn 80% so với cùng kỳ năm 2021. Các ngành hàng bán chạy nhất của Việt Nam trên Amazon bao gồm: dụng cụ nhà bếp, đồ gia dụng, may mặc, sản phẩm chăm sóc sức khỏe và cá nhân, tiện ích gia đình.
Có gần 10 triệu sản phẩm Made-in-Vietnam đã được bán trên toàn cầu thông qua Amazon
Hiệp định Thương mại tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) cũng là một yếu tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển của TMĐT tại Việt Nam. Các doanh nghiệp cũng đã nhanh chóng nắm bắt cơ hội thâm nhập và mở rộng thị trường xuất khẩu thông qua TMĐT. Hiện nay, khoảng 32% doanh nghiệp Việt Nam đã thiết lập quan hệ kinh doanh với đối tác nước ngoài thông qua các kênh trực tuyến.
Theo ông Đặng Hoàng Hải, Cục trưởng Cục TMĐT và Kinh tế số (Bộ Công Thương), TMĐT xuyên biên giới không những tạo cơ hội cho doanh nghiệp nâng cao doanh số bán hàng mà còn giúp tìm kiếm mô hình hoạt động kinh doanh linh hoạt, tiết giảm chi phí và tối ưu hóa nguồn lực để tiếp cận chuỗi cung ứng toàn cầu.
Ngoài các hình thức thương mại điện tử xuyên biên giới quy mô lớn như B2B, thị trường TMĐT xuyên biên giới tại Việt Nam còn có hình thức B2C phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây. Các trang web thương mại điện tử như Amazon, Shopee, Lazada… cho phép người tiêu dùng đặt hàng trực tiếp từ nước ngoài về. Điều này mang lại sự tiện lợi cho người tiêu dùng Việt Nam khi có thể truy cập và mua hàng từ các trang web nổi tiếng trên thế giới mà không phải mất thời gian và chi phí để đi đến nơi sản xuất hoặc nhập khẩu hàng hóa.
Những khó khăn và thách thức của TMĐT xuyên biên giới
Thương mại điện tử xuyên biên giới đang đối mặt với nhiều khó khăn và thách thức, một số trong số đó là:
Điều kiện pháp lý: Thương mại điện tử xuyên biên giới đòi hỏi sự phối hợp giữa các quốc gia để tạo ra một môi trường kinh doanh đồng bộ. Tuy nhiên, sự khác biệt về quy định pháp lý giữa các quốc gia có thể gây rắc rối trong việc xử lý các vấn đề liên quan đến hợp đồng, thanh toán, bảo mật và quyền sở hữu trí tuệ.
Điều kiện pháp lý là một trong những khó khăn và thách thức của TMĐT xuyên biên giới
Thanh toán: Thương mại điện tử xuyên biên giới đòi hỏi các hệ thống thanh toán phải được tích hợp để cho phép các giao dịch diễn ra một cách thuận tiện và an toàn. Tuy nhiên, sự khác biệt về loại và phương thức thanh toán giữa các quốc gia có thể làm chậm quá trình thanh toán và tăng chi phí cho các doanh nghiệp.
Vận chuyển và giao nhận hàng hóa: Vận chuyển và giao nhận hàng hóa trong thương mại điện tử xuyên biên giới cũng đòi hỏi sự phối hợp giữa các quốc gia và các đối tác vận chuyển. Tuy nhiên, sự khác biệt về luật pháp và quy định về vận chuyển hàng hóa giữa các quốc gia có thể làm chậm quá trình vận chuyển và giao nhận hàng hóa.
Bảo mật và riêng tư: Thương mại điện tử xuyên biên giới đòi hỏi các hệ thống bảo mật mạnh mẽ để bảo vệ thông tin cá nhân của khách hàng và các giao dịch trực tuyến. Tuy nhiên, sự khác biệt về quy định về bảo mật và riêng tư giữa các quốc gia có thể gây rắc rối trong việc xử lý các vấn đề liên quan đến bảo mật và riêng tư trên mạng.
Để phát triển kinh doanh và tận dụng tốt nhất tiềm năng của TMĐT xuyên biên giới, các doanh nghiệp cần nghiên cứu kỹ thị trường và áp dụng các chiến lược phù hợp với từng thị trường. Đồng thời, cần chú ý đến các quy định, chính sách của từng quốc gia để tránh các rủi ro pháp lý và đảm bảo sự thành công của kinh doanh.
