Mô hình PESTEL cung cấp cho các doanh nghiệp cái nhìn tổng thể về thị trường và môi trường kinh doanh thông qua 6 yếu tố: chính trị (Politics), kinh tế (Economics), xã hội (Social), công nghệ (Technology), môi trường (Environment), pháp lý (Legal). Mô hình PESTEL có thể giúp doanh nghiệp xác định các cơ hội và mối đe dọa do môi trường kinh doanh tạo ra.

Mô hình PESTEL là gì?

Mô hình PESTEL là một phương pháp để xác định, phân tích các yếu tố bên ngoài ảnh hưởng đến hoạt động, khả năng tham gia vào thị trường của doanh nghiệp. Phân tích PEST được Tiến sĩ Francis Aguilar đưa ra vào năm 1967.

Mô hình PESTEL là gì?

Vai trò của mô hình PESTEL

Mô hình PESTEL là một công cụ thiết yếu cho tất cả các doanh nghiệp. Việc nắm bắt và hiểu rõ các khía cạnh môi trường vĩ mô giúp doanh nghiệp đưa ra được những quyết định và chiến lược đúng đắn:

• Thay đổi để phát triển: Môi trường bên ngoài luôn thay đổi hàng ngày. Vì vậy, các tổ chức doanh nghiệp cần thích ứng với những thay đổi đó để tăng trưởng và phát triển không ngừng
• Phát triển sản phẩm: Mô hình PESTEL có thể giúp doanh nghiệp xác định xem một sản phẩm, dịch vụ có còn đáp ứng nhu cầu trên thị trường hay không, nên tham gia hay rút lui khỏi lộ trình tiếp cận thị trường và khi nào nên tung ra sản phẩm mới để phục vụ nhu cầu của người tiêu dùng tốt hơn.

Mô hình PESTEL đóng vai trò quan trọng đối với các doanh nghiệp

• Ứng dụng trong chiến lược tiếp thị: Việc phân tích các yếu tố xã hội đã hỗ trợ các doanh nghiệp về nhu cầu, sở thích, xu hướng mua sắm, … của người tiêu dùng và phát triển, lập kế hoạch tiếp thị các sản phẩm, dịch vụ phù hợp để thu hút người tiêu dùng mục tiêu.
• Lập kế hoạch kinh doanh: PESTEL cung cấp tầm nhìn vĩ mô xung quanh các hoạt động của doanh nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp đánh giá các rủi ro (chẳng hạn như đại dịch, chiến tranh, …) để xác định kế hoạch kinh doanh ngắn hạn và dài hạn

Các thành phần trong mô hình PESTEL ứng dụng phân tích môi trường kinh doanh

Mô hình PESTEL được tạo thành từ 6 yếu tố chính sau:

Yếu tố chính trị (Politics)

Đây là yếu tố ảnh hưởng đến doanh nghiệp do chính phủ tác động. Yếu tố này bao gồm luật, chính sách, quy định hoặc các sửa đổi liên quan đến quy định, cơ quan quản lý, các vấn đề chính trị, chính sách thuế, …

Yếu tố chính trị rất quan trọng, có tác động mạnh mẽ đến hoạt động doanh nghiệp

Ví dụ về mô hình PESTEL (yếu tố chính trị) bao gồm:

• Những thay đổi trong chính phủ/luật pháp: Khả năng thay đổi trong các cuộc bầu cử, cuộc họp chính phủ, … sắp tới có ảnh hưởng đến quy định nào trong ngành của bạn không? Có luật nào đang được đề xuất hoặc thông qua sẽ ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động của bạn hoặc khách hàng của bạn không? Sự thay đổi đó tạo ra một mối đe dọa hay một cơ hội?
• Chính sách tài khóa: Những thay đổi về thuế ảnh hưởng đến ngân sách và lợi nhuận của bạn như thế nào?
• Chiến tranh và xung đột vũ trang: Những xung đột vũ trang gần đây hoặc hiện tại có thể ảnh hưởng đến quan hệ giao thương trong ngành của bạn không?
• Bằng cách theo dõi các yếu tố chính trị đang thay đổi, các doanh nghiệp có thể chuẩn bị để thích nghi nếu có điều luật, chính sách mới hạn chế kinh doanh thương mại. Tương tự như vậy, họ có thể theo dõi và tận dụng bất kỳ ưu đãi và trợ cấp nào mà chính phủ cung cấp để đẩy nhanh các quá trình sản xuất, hợp đồng kinh doanh, …

Yếu tố kinh tế (Economics)

Môi trường kinh tế bao gồm một số yếu tố cần xem xét như môi trường kinh tế chung, thuế, tỷ lệ lạm phát, sự thay đổi trong chi tiêu của người tiêu dùng, các vấn đề về chuỗi cung ứng, đường cầu và tình hình kinh tế toàn cầu, …

Yếu tố kinh tế ảnh hưởng trực tiếp tới chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp

Ví dụ về yếu tố kinh tế bao gồm:

• Tỷ lệ lạm phát: Lạm phát ảnh hưởng đến giá nguyên vật liệu của bạn như thế nào? Nó có ảnh hưởng đến khách hàng của bạn và chi tiêu của họ không? Điều này có thể ảnh hưởng như thế nào đến chi phí và doanh thu của bạn?
• Giá trị thị trường: Bạn thấy xu hướng thị trường nào gần đây hoặc dự đoán nào trên thị trường đang tác động đến ngành và doanh nghiệp của bạn?
• Đường cung và cầu trong thị trường: Đường cầu tăng cho thấy nhu cầu của khách hàng tăng lên, nó báo hiệu cơ hội tăng giá hoặc gia tăng số lượng sản phẩm để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng

Yếu tố xã hội (Social)

Các yếu tố xã hội bao gồm nhân khẩu học (tuổi tác, giới tính, chủng tộc, quy mô gia đình); thái độ, ý kiến của người tiêu dùng với sản phẩm; tỷ lệ tăng dân số; những thay đổi về văn hóa – xã hội; xu hướng sắc tộc, tôn giáo; tiêu chuẩn sống (chế độ ăn uống, tập thể dục, thuốc men, …), tiêu chuẩn giáo dục, sự phát triển của các phương tiện truyền thông …

Yếu tố xã hội giúp doanh nghiệp điều chỉnh hoạt động phù hợp với văn hóa xã hội

Ví dụ về yếu tố xã hội bao gồm:

• Thay đổi nhân khẩu học: Độ tuổi, bản sắc và văn hoá dân tộc, giới tính, … của cơ sở khách hàng của bạn là gì? Các yếu tố nhân khẩu học khách hàng có thay đổi không? Nếu có thì bạn cần làm gì để giữ chân khách hàng?
• Tín ngưỡng tôn giáo: Có niềm tin tôn giáo hoặc tâm linh nào giao thoa hoặc trái ngược với doanh nghiệp hoặc sản phẩm của bạn không?
• Ý kiến ​​của người tiêu dùng: Người tiêu dùng cảm thấy thế nào về sản phẩm của bạn (hoặc các sản phẩm giống như sản phẩm của bạn)?
• Phương tiện truyền thông: Những sự kiện, ý kiến ​​​​của người nổi tiếng hoặc ảnh hưởng của phương tiện truyền thông nào sẽ khiến người tiêu dùng của bạn chú ý đến sản phẩm? Điều gì có thể ảnh hưởng đến suy nghĩ, ý tưởng và cảm xúc của khách hàng về sản phẩm hoặc thương hiệu của bạn?
• Xu hướng của người tiêu dùng: Do kinh tế hoặc các yếu tố khác như dịch bệnh, chiến tranh, … có khiến khách hàng của bạn có xu hướng thắt chặt chi tiêu, chỉ tiêu dùng các sản phẩm thiết yếu hay chuyển sang mua sắm trên các nền tảng trực tuyến hay không?

Các yếu tố xã hội có thể giúp bạn quyết định điều chỉnh các hoạt động của doanh nghiệp sao cho phù hợp với các chuẩn mực văn hoá, tín ngưỡng, … của xã hội đương đại.

Yếu tố công nghệ (Technology)

Những thay đổi về công nghệ như công nghệ AI, AR, VR, … có thể ảnh hưởng trực tiếp đến vị trí của doanh nghiệp bạn trên thị trường. Một số ví dụ gần đây là sự trỗi dậy của tiền điện tử, sự xuất hiện của công nghệ làm việc tại nhà, sự phát triển của AI và thậm chí là những lo ngại về an ninh mạng.

Yếu tố công nghệ giúp cải thiện, nâng cao hiệu quả công việc lên gấp nhiều lần

Ví dụ về các yếu tố công nghệ bao gồm:

• Sự xuất hiện ngày càng nhiều của AI: AI phát triển có đem lại khả năng hay cơ hội nào cho doanh nghiệp của bạn?
• Điện toán đám mây: Lưu trữ trên điện toán đám mây có giúp ích cho doanh nghiệp của bạn không hay có mối đe dọa bảo mật nào mà bạn cần lưu ý?

Khuyến khích nhân viên sử dụng và học hỏi các công nghệ, thiết bị mới dành cho ngành của bạn có thể giúp cải thiện chất lượng sản phẩm, giảm chi phí sản xuất và nâng cao hiệu quả công việc lên gấp nhiều lần.

Yếu tố môi trường (Environment)

Trong thời đại khủng hoảng sinh thái và biến đổi khí hậu, điều quan trọng hơn bao giờ hết là các doanh nghiệp phải chú ý đến các vấn đề môi trường bao gồm thời tiết, biến đổi khí hậu, dịch bệnh, sự nóng lên toàn cầu, hiệu ứng nhà kính …

Yếu tố môi trường giúp doanh nghiệp xem xét tác động, đưa ra phương án tốt nhất

Ví dụ về yếu tố môi trường bao gồm:

• Biến đổi khí hậu: Các tác động ngắn hạn và dài hạn của biến đổi khí hậu, bao gồm mực nước biển dâng cao và tần suất thời tiết khắc nghiệt ngày càng tăng, các thay đổi này có thể tác động đến doanh nghiệp và khách hàng của bạn như thế nào?
• Tài nguyên năng lượng: Những tài nguyên cần thiết nào có thể bị hạn chế hoặc cạn kiệt trong tương lai ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp? Có những phát triển nào về năng lượng sạch mà doanh nghiệp có thể tiếp cận để giảm bớt phụ thuộc và giảm bớt chi phí sản xuất không?
• Thảm họa thiên nhiên: Những thảm họa thiên nhiên nào gây ra mối đe dọa trong khu vực của bạn hoặc khu vực có nhiều khách hàng của bạn? Làm thế nào bạn để chuẩn bị và khắc phục những thảm hoạ này?

Xem xét các tác động ngắn hạn và dài hạn của những thay đổi ngoài môi trường giúp doanh nghiệp chuẩn bị những phương án dự phòng sớm nhất. Ngoài ra, việc chuyển sang tập trung vào sản xuất và kinh doanh xanh (từ tái chế sản phẩm đến phát triển sản phẩm xanh, …) có thể giúp doanh nghiệp phát triển bền vững và có một vị trí nhất định trên thị trường.

Yếu tố pháp lý (Legal)

Yếu tố pháp lý khác với yếu tố chính trị vì nó tập trung vào các luật mà doanh nghiệp trực tiếp sử dụng trong các hoạt động kinh doanh.

Yếu tố pháp lý là một trợ thủ đắc lực cho hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp

Ví dụ về yếu tố pháp lý bao gồm:

• Luật về bằng sáng chế và quyền sở hữu trí tuệ: Logo, sản phẩm/dịch vụ, … của bạn đã được đăng kí quyền sở hữu trí tuệ hay chưa? Những quyết định nào trong luật sở hữu trí tuệ có thể ảnh hưởng đến bạn hoặc đối thủ cạnh tranh của bạn?
• Luật bảo vệ người tiêu dùng/Luật an toàn vệ sinh thực phẩm: Bạn có đng tuân thủ luật bảo vệ người tiêu dùng và luật an toàn vệ sinh thực phẩm không? Những luật này ảnh hưởng thế nào đến bạn và khách hàng?
• Luật an toàn lao động: Bạn cần biết những luật an toàn lao động nào để bảo vệ doanh nghiệp và nhân viên của mình?
• Luật xuất nhập khẩu: Cần những điều kiện pháp lý nào để nhập hàng từ các quốc gia khác và để xuất khẩu sản phẩm qua các quốc gia khác?

Với mô hình PESTEL, các doanh nghiệp có thể nắm bắt được các tác động sâu sắc đến rủi ro và cơ hội để tạo ra lợi thế cạnh tranh. Mô hình phân tích này cũng là một công cụ hữu ích, cung cấp thông tin cho doanh nghiệp về cách doanh nghiệp có thể thích ứng tốt hơn nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tê doanh nghiệp, cho phép doanh nghiệp sửa đổi chiến lược để phù hợp với thị trường hiện tại hoặc phát triển chiến lược khác để thâm nhập một thị trường mới.

Xem thêm:

Mô hình 4P kinh điển trong marketing dành cho mọi doanh nghiệp

Tầm quan trọng của mô hình 7P trong marketing đối với doanh nghiệp

Marketing mix: Khái niệm và 3 mô hình marketing mix phổ biến