Thương mại điện tử đang ngày càng phát triển và trở nên quan trọng hơn đối với nền kinh tế và người tiêu dùng. Với sự phát triển của các mô hình kinh doanh thương mại điện tử như Business-to-Consumer (B2C), Business-to-Business (B2B) và Consumer-to-Consumer (C2C), các doanh nghiệp cần phải hiểu rõ đặc điểm, ưu điểm của từng mô hình để chọn ra mô hình kinh doanh phù hợp.

Top 3 mô hình thương mại điện tử phổ biến nhất: B2B, B2C, C2C

Top 3 mô hình thương mại điện tử phổ biến nhất

Thương mại điện tử đang mở ra cơ hội kinh doanh linh hoạt và đa dạng cho các doanh nghiệp với nhiều mô hình kinh doanh như:

Mô hình Business-to-Consumer (B2C)

Mô hình thương mại điện tử B2C (Business-to-Consumer) là mô hình kinh doanh mà doanh nghiệp bán hàng hoặc cung cấp dịch vụ trực tiếp cho người tiêu dùng cuối. B2C là mô hình thương mại điện tử phổ biến nhất và được sử dụng rộng rãi trên các trang web thương mại điện tử như Amazon, Lazada, Tiki, Shopee và nhiều nền tảng khác.

Ưu điểm mô hình Business-to-Consumer (B2C)

Mô hình Business-to-Consumer (B2C) là mô hình thương mại điện tử phổ biến, đem lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp như:

Khả năng tăng doanh số bán hàng: Mô hình B2C cho phép các doanh nghiệp tiếp cận khách hàng tiềm năng trên toàn thế giới và tăng khả năng bán hàng. Theo báo cáo của Statista, 84% người tiêu dùng Mỹ đã mua hàng trực tuyến từ trang web của các nhà bán lẻ lớn như Amazon, Walmart và Target trong năm 2020.

Tăng khả năng tìm kiếm khách hàng: Các doanh nghiệp có thể sử dụng các kênh trực tuyến khác nhau (trang web, email marketing, mạng xã hội, …) để tìm kiếm và thu hút số lượng lớn khách hàng. Theo eMarketer, tính đến năm 2021, dự kiến có hơn 2,14 tỷ người tiêu dùng trực tuyến trên toàn cầu, chiếm hơn 27% dân số toàn cầu.

Mô hình thương mại điện tử B2C là một mô hình thương mại điện tử phổ biến

Dễ dàng quản lý và theo dõi doanh thu: Các doanh nghiệp có thể dễ dàng quản lý và theo dõi doanh thu từ các hoạt động bán hàng trực tuyến gồm số lượng đơn hàng, số lượng sản phẩm đã bán ra và số tiền đã thu được. 

Tuy nhiên, mô hình B2C cũng có những hạn chế như: sự cạnh tranh khốc liệt từ các đối thủ cùng ngành, tính đa dạng của thị trường và sự cạnh tranh về giá cả. Do đó, các doanh nghiệp cần phải luôn cải thiện trải nghiệm của khách hàng và nâng cao chất lượng sản phẩm để đạt được lợi thế cạnh tranh.

Mô hình Business-to-Business (B2B) 

Mô hình thương mại điện tử B2B (Business-to-Business) là một mô hình kinh doanh thương mại điện tử giữa các công ty, tổ chức, doanh nghiệp. 

Mô hình thương mại điện tử B2B hỗ trợ các doanh nghiệp tìm kiếm nhà sản xuất, nhà cung cấp, tạo ra quan hệ thương mại lâu dài và giúp tăng cường doanh thu. Các hoạt động thương mại điện tử B2B bao gồm bán sản phẩm hoặc dịch vụ cho các công ty đối tác, mua sắm các sản phẩm hoặc dịch vụ từ các nhà cung cấp khác để sử dụng trong hoạt động kinh doanh, … Mô hình thương mại điện tử B2B có thể áp dụng cho nhiều ngành công nghiệp, từ sản xuất đến dịch vụ, và có thể được triển khai trong cả các doanh nghiệp lớn và nhỏ.

Một số đặc điểm của mô hình thương mại điện tử B2B bao gồm:

• Khách hàng: B2B thường hướng đến “khách hàng” “ là các doanh nghiệp, chứ không phải người tiêu dùng cuối.
• Tính chuyên nghiệp: B2B yêu cầu tính chuyên nghiệp cao hơn, vì các giao dịch thường liên quan đến số lượng lớn, giá trị cao và độ tin cậy.
• Hợp đồng dài hạn: B2B thường có thời gian hợp đồng dài hơn, thường là từ một năm trở lên.
• Tính tùy chỉnh cao: Doanh nghiệp thường yêu cầu các sản phẩm, dịch vụ và nguyên vật liệu được tùy chỉnh theo nhu cầu của mình.

Mô hình thương mại điện tử B2B giúp doanh nghiệp tìm kiếm các nhà sản xuất dễ dàng hơn

Ưu điểm mô hình Business-to-Business (B2B) 

Một số ưu điểm chính của mô hình thương mại điện tử B2B:

Tăng doanh số nhờ mở rộng khách hàng và thị trường: Mô hình thương mại điện tử B2B cho phép các doanh nghiệp tiếp cận với một lượng lớn khách hàng tiềm năng và thị trường mới mà trước đây họ không thể tiếp cận được. Theo báo cáo của Forrester Research, các doanh nghiệp áp dụng thương mại điện tử B2B có thể tăng doanh số bán hàng lên đến 56%. 

Tiết kiệm chi phí và thời gian: Mô hình thương mại điện tử B2B giúp giảm chi phí vận chuyển, chi phí quảng cáo và giảm thời gian so với việc điều hành các hoạt động bán hàng truyền thống. Theo McKinsey & Company, các doanh nghiệp áp dụng thương mại điện tử B2B có thể giảm chi phí bán hàng lên đến 90%.

Tăng tính cạnh tranh: Mô hình thương mại điện tử B2B giúp các doanh nghiệp tăng tính cạnh tranh trên thị trường, vì họ có thể tiếp cận với các khách hàng mới, tăng tốc độ giao dịch và tối ưu hóa quy trình bán hàng. Các doanh nghiệp áp dụng thương mại điện tử B2B có thể giảm thời gian xử lý từ khi nhận đơn đặt hàng cho đến khi giao hàng lên đến 30% (Theo Accenture)

Mô hình Consumer-to-Consumer (C2C)

Trong mô hình thương mại điện tử C2C (Consumer-to-Consumer), người mua và người bán đều là các cá nhân hoặc tổ chức nhỏ. Họ có thể đăng tải sản phẩm hoặc dịch vụ của mình lên nền tảng trực tuyến, đưa ra giá cả, mô tả sản phẩm và hình ảnh, sau đó người mua có thể tìm kiếm và đặt mua sản phẩm hoặc dịch vụ trực tiếp từ người bán. Nền tảng thường cung cấp chức năng thanh toán trực tuyến và hỗ trợ quá trình giao hàng. Các trang web thương mại điện tử điển hình cho mô hình này là: eBay, Craigslist, Etsy. 

Đặc điểm của mô hình thương mại điện tử Consumer-to-Consumer (C2C) gồm:

• Không bị ảnh hưởng bởi các đại lý, nhà phân phối, nhà sản xuất, … mô hình C2C cho phép người tiêu dùng trao đổi hàng hóa trực tiếp với nhau.
• Người tiêu dùng có thể đăng tải sản phẩm của mình lên các trang web thương mại điện tử và bán trực tiếp cho người khác.
• Mô hình C2C cũng có thể được áp dụng trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook hoặc Instagram: người dùng sẽ đăng tải các sản phẩm để bán trực tiếp cho người theo dõi của mình.

Mô hình thương mại điện tử C2C giúp người bán hàng cá nhân dễ dàng tiếp cận thị trường

Ưu điểm mô hình Consumer-to-Consumer (C2C)

Dưới đây là một số ưu điểm của mô hình thương mại điện tử Consumer-to-Consumer (C2C):

Giảm chi phí và tăng tính linh hoạt: Theo một báo cáo của Statista, chi phí vận hành của các trang web thương mại điện tử C2C thấp hơn so với các trang web thương mại điện tử B2C và B2B. Người bán hàng không phải trả các chi phí liên quan đến thuê mặt bằng, tiền thuê nhân công, chi phí trang trí, nội thất và thiết bị. Thay vào đó, họ có thể bán hàng trực tuyến từ bất cứ đâu với chi phí thấp hơn.

Tiềm năng thị trường lớn: Theo IBIS World, doanh thu thị trường C2C ở Mỹ đã tăng từ 23,2 tỷ USD năm 2014 lên 33,3 tỷ USD vào năm 2020.

Đa dạng sản phẩm và tăng khả năng tiếp cận thị trường: Trên các nền tảng C2C, có hàng ngàn, thậm chí hàng triệu sản phẩm và dịch vụ khác nhau. Do đó, khách hàng có nhiều lựa chọn hơn khi mua hàng trực tuyến và các nhà bán hàng có thể tiếp cận với khách hàng tiềm năng ở khắp mọi nơi trên thế giới.

Tính cá nhân hóa và tương tác: Mô hình C2C cung cấp một kênh trực tuyến cho phép các cá nhân trao đổi, thương lượng và tương tác với nhau trực tiếp. Người mua hàng có thể yêu cầu thông tin chi tiết về sản phẩm từ người bán hàng và ngược lại. Theo eMarketer, 63% người tiêu dùng Mỹ tin tưởng các đánh giá của người dùng khác khi mua sắm trực tuyến trên các trang web C2C.

Tuy nhiên, mô hình thương mại điện tử C2C cũng có những hạn chế và rủi ro. Các sản phẩm được bán trên nền tảng C2C có thể không được kiểm soát chất lượng và sự an toàn, các giao dịch có thể không được bảo vệ đầy đủ như các hình thức mua bán truyền thống.

Có thể thấy, các mô hình thương mại điện tử B2C, B2B và C2C đều có những ưu điểm và đặc điểm riêng, phù hợp với từng loại sản phẩm, dịch vụ và thị trường khác nhau. Việc lựa chọn mô hình phù hợp sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa lợi nhuận và tăng cường sự cạnh tranh trên thị trường. Vì vậy, doanh nghiệp và cá nhân kinh doanh cần cân nhắc kỹ trước khi quyết định lựa chọn áp dụng một mô hình thương mại điện tử.